Menenjiom

Menenjiom, genellikle iyi huylu olarak nitelendirilen bir beyin tümörü çeşididir. Bu tümörler, vücudun herhangi bir organından sıçrayan (metastatik) değil, beyin zarından köken alır. Menenjiom en sık görülen beyin tümörlerinden biridir. Menenjiomlar genellikle beyin dokusuna yapışık olmazlar. Bu durum, cerrahi esnada tümörün tamamının çıkarılmasında önemli bir rol oynar.

Menenjiomlar, bulunduğu yere göre asemptomatik halde tespit edilebilir.  Bu tür durumlarda tümörün yeri, boyutu, hastanın genel klinik durumuna göre takip edilebilir. Semptom ile karşımıza çıkan, özellikle ödem etkisi belirgin olan, tümör boyutu 3 cmden fazla olan hastalarda tümörün mükrocerrahi yol ile çıkartılarak tedavi edilmesi amaçlanır. 

Menenjiomlar histopatolojik türüne göre, kafatasında bulunduğu yere göre, etrafındaki damar yapısı ile ilişkisine göre farklı şekillerde tanımlanabilir. En sık kafa tasının üst kısmında ve başın ön kısmındaki (ön kafatabanı) alanlarda görülür.

• Konveksite Menenjiomları: Başın üst kısmında oluşur.
• Parasagittal Menenjiomlar: Kafatasının üst orta kısmında oluşur. Bu bölgenin tümörlerinde sagittal sinüs (beynin en önemli toplar damar sistemlerinden biri) ile ilişki çok önemlidir. Bu bölgenin tümörlerinin sagittal sinüs ile ilişkisine göre “ Sindau Sınıflaması” ile tümörün konumu ve durumu daha net tanımlanır.
• Posterior Fossa Menenjiomları: Başın arka kısmında oluşur.
• Tentorial Menenjiomlar: Beynin iç derin kısmındaki tentoryum denilen bölgesinden köken alır.
• Serebellopontin Köşe Menenjiomları: Kafatasının arka dış kısmında, beyin- beyincik- beyin sapı bölgelerinin bileşim kısmındaki alanda görülen tiptir. Özellikle işitme siniri ve fasiyal sinir ile ilişkisi kritik rol oynar.
• Orbita İçi Menenjiomları:  Göz kürelerinden kaynaklanır.
• Olfaktor Oluk Menenjiomları: Beyinde kafatasının ön kısmında koku sinirinin geçtiği bölgede oluşur.
• Spinal Menenjiomlar: Omurilik sinirinden kaynaklanır.

Beyinde Menenjiom Belirtileri

Menenjiomlar, “iyi huylu tümör” olarak tanımlansa da, yavaş büyümesi ve semptomlarının geç görülmesi, tanı konulduğu anda tedavi seçeneğinin genellikle mikrocerrahi olarak planlanmasına sebebiyet verir. Bu nedenle ilk zamanlarda belirti vermezler. Tesadüfen travma sonrası çekilen BT ve ya MR ile saptanabilir. En sık görülen belirtisi şiddetli ve geçmeyen baş ağrı olmakla birlikte; konuşma kaybı, hareket güçlüğü, hafıza kaybı, depresyon, idrar kaçırma gibi yaşam kalitesini ciddi ölçüde bozabilen semptomlarda olabilir.

Menenjiomların belirtileri şöyledir:

• Baş ağrısı, baş dönmesi
• KİBAS ( kafa içi basınç artışına bağlı semptomlar)
• Kol ve bacaklarda güçsüzlük, dengesizlik
• Kişilik değişikliği, davranış bozukluğu, uyumsuzluk, depresyon
• Kuvvet ve his kaybı
• Epilepsi (Nöbet)
• Görme bozukluğu
• Sinir felci
• Koku almada bozukluğu

Menenjiom neden olur?

Beyin tümörlerinin kesin nedenleri tam olarak belirlenememiş olsa da bazı risk faktörlerinin etkili olduğu bilinmektedir. Beyin tümörleri her yaşta görülebilir, ancak yaş ilerledikçe görülme sıklığı artmaktadır. Genetik yatkınlık, beyin tümörlerinin gelişiminde önemli bir rol oynar; ailede beyin tümörü öyküsü olan bireylerde risk, sağlıklı bireylere kıyasla artmaktadır. Bazı genetik hastalıklar, beyin tümörü gelişme olasılığını artırmaktadır. Beyaz ırkta, siyah ırka göre beyin tümörlerine daha sık rastlanmaktadır. Yüksek doz radyasyona ve belirli kimyasal maddelere maruz kalmak da bu riski artırır.

Tanı

Menenjiomlar MR ve BT taraması ile tespit edilir. Tümör şüphesi olan durumlarda kontrastlı MR çekilerek, tümörün tam olarak boyutu, etraf doku ile ilişkisi, tümöre bağlı “ödem” etkisi gibi radyolojik parametreler incelenir. Ancak kesin tanı için, yani tümörün tam olarak tanısı ve tipinin belirlenmesi için tümörün çıkarılması ve patolojiye gönderilerek histopatolojik tanısının konulması gerekir.

Menenjiom Ameliyatı ve Tedavisi

Menenjiom tedavisinde üç temel seçeneğimiz var: gözlem, cerrahi, radyocerrahi. Hastanın genel sağlık durumu, yaşı, tümörün büyüklüğü, yeri, yaşam kalitesini ne derecede etkilediği gibi bir dizi bileşen ele alınır ve hastanın menenjiom tedavisi planlanır. Tedavi yolculuğu her hastanın kendi özel durumuna göre belirlenir.

Gözlem

Menenjiomların tespiti durumunda, tümör küçük boyutlu, beyin ödemine yol açmıyor ve herhangi bir klinik belirti göstermiyorsa, tedavi uygulanmaksızın izleme altında tutmak önemli bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Bu hastalar, belirli aralıklarla takip için çağrılır ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile tümörün durumu düzenli olarak kontrol edilir. Ancak, bu gözlem stratejisi yalnızca bazı hasta gruplarına uygulanabilir. Eğer tümör küçükse, beyin fonksiyonlarını tehlikeye atmaz ve hastanın yaşam kalitesini etkilemezse, tedavi yerine sadece izleme planı yapılabilir. Ayrıca, cerrahinin yüksek risk oluşturduğu hastalar ve semptomları belirgin olmayan yaşlı bireylerde de bu yaklaşım tercih edilebilir.

Menenjiom Ameliyatı

Menenjiom ameliyatı menenjiomların tedavisinde en sık uygulanan yöntemdir.  Mikrocerrahi yol ile uygun cerrahi yaklaşım ile tümör tamamen ya da mümkün olduğunca temizlenir. Giriş kısmında belirttiğimiz gibi iyi huylu tümörler ve beyin arasında belirgin bir ara yüzey vardır. Bu da ameliyatla tamamen çıkarılabilmelerini mümkün kılar. Menenjiomların çok büyük bir kısmı iyi huylu olur.

Tümör, belli bir büyüklüğe ulaştıysa, kritik sinir dokularına temas ediyorsa, kişinin yaşam kalitesini düşürüyorsa, hayati tehlike söz konusuysa menenjiomlara cerrahi tedavi uygulamak gerekir.

Genel anestezi altında, tümörün bulunduğu yere göre uygun cerrahi poziyon verildikten sonra, çivili başlık ile başın hareketsiz ve sabit pozisyonda olması sağlanır. Ardından nöronavigasyon sistemi yardımı ile tümörün ameliyat esnasında 3 boyutlu yapısı tespit edilir. Steril boyama ve örtüm sonrası uygun cerrahi kaidelere uyarak tümöre ulaşılır. Bazı tümörler bulunduğu konuma göre kritik sinir yapıları ile ilişkili olabilir. Bu vakaların planlamasında nöromonitör kullanmak gerekebilir. Menenjiom ameliyatında amaç (istisnalar olmakla birlikte) tümörün tamamının çıkarılmasını sağlamaktır.

Menenjiom ameliyatından sonra nüks olup olmaması, yani tümörün tekrarlayıp tekrarlamayacağı, başta menenjiomun patolojik detaylı analizi, tümörün ne kadar çıkarıldığı gibi parametrelere göre değişkenlik gösterir.